Podjęcie decyzji o sprzedaży swojej firmy nie jest proste. Szczególnie jeśli firma zarabia i ma się dobrze. Jeśli przedsiębiorstwo generuje zyski, to łatwiej jest je sprzedać, natomiast trudniej podjąć decyzję o sprzedaży. Osobiście byłem w takiej sytuacji w 2017 roku, kiedy po niecałych 3 latach rozwoju firmy Zielony Maluch z automatami vendingowymi ze zdrową żywnością, zdecydowałem, że sprzedam spółkę.
Jednocześnie to, że spółka generuje zysk, nie oznacza jeszcze, że posiada wysoką wartość. Niejednokrotnie na studiach, słyszeliśmy od wykładowców, że “nadrzędnym celem firm jest generowanie zysku.” Po kilku latach zdobywania wiedzy pozaakademickiej, wiem, że w rzeczywistości wygląda to trochę inaczej. Celem powinno być budowanie wartości przedsiębiorstwa, a nie samego zysku. Historia zna przypadki (szczególnie w świecie start-up’ów), kiedy spółka jest sprzedawana za potężne pieniądze, mimo iż sama nie generuje jeszcze zysku, lub ten zysk jest znikomy. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ perspektywa zarobku w przyszłości jest bardzo obiecująca lub inwestor chce wykorzystać zasoby innej firmy do rozwoju swojego biznesu. Na przykład, czasem łatwiej jest kupić firmę, która posiada sklepy i pracowników w całym kraju i przerobić te sklepy na swoją markę, aniżeli sukcesywnie szukać nieruchomości i otwierać punkt po punkcie.
Co jest ważne przy sprzedaży firmy?
W tym artykule przedstawiam 3 kluczowe obszary, dzięki którym dowiesz się jak sprzedać firmę.
I – PRZYGOTOWANIE DO ROZMÓW Z INWESTOREM
II – POSZUKIWANIE NABYWCY
III – SPRZEDAŻ I OKRES POSPRZEDAŻOWY
Jeśli zastanawiasz się jak sprzedać firmę, z czym to się wiąże oraz o co należy zadbać przed, w trakcie i po sprzedaży biznesu, przeczytaj uważnie ten artykuł do samego końca.
I – PRZYGOTOWANIE DO ROZMÓW Z INWESTOREM
Wiele razy przekonałem się na własnej skórze, że 50% sukcesu to przygotowanie. Za każdym razem, kiedy czeka mnie ważna rozmowa, najpierw biorę do ręki czystą kartkę i długopis, po to, aby rozpisać co może się wydarzyć, co chcę osiągnąć, jak może przebiec spotkanie, itp.
Sprzedaż firmy to złożony proces, który trzeba dobrze zaplanować. Musisz dokładnie wiedzieć co, komu za ile i w jaki sposób chcesz zaproponować. Natomiast może się okazać, że na niektóre pytania nie będziesz znać odpowiedzi i zanim zaczniesz szukać inwestora, będziesz musiał porozmawiać z osobami, które będą Twoimi doradcami.
Jest jednak pytanie, które usłyszysz w 99% przypadkach rozmów i nikt poza Tobą nie zna na nie odpowiedzi. Brzmi ono:
“Dlaczego chce Pan/Pani sprzedać firmę?”
To pytanie usłyszysz niemal od każdej osoby, z którą będziesz rozmawiać o swoich zamiarach. Przygotuj sobie na nie klarowną odpowiedź.
Pamiętaj również, że sprzedaż firmy to proces, który trwa minimum kilka miesięcy. A w niektórych przypadkach, może w ogóle nie dojść do transakcji. Uzbrój się w cierpliwość, wyciągaj wnioski po każdym spotkaniu i przygotuj się jeszcze lepiej na kolejne. Poniżej omówię z kim i po co powinieneś spotkać się przed rozpoczęciem rozmów z potencjalnym inwestorem i jak się do nich przygotować.
Jakich dwóch doradców potrzebujesz do sprzedaży firmy?
Prawnika i księgowego. To osoby, które pomogą Ci w technicznych aspektach związanych ze sprzedażą przedsiębiorstwa. Spotkaj się z nimi koniecznie.
Księgowy przygotuje dla Ciebie analizę finansową. Pokaże Ci liczby, które najprawdopodobniej będzie chciał poznać inwestor. Policzy on również wartość księgową Twojego przedsiębiorstwa, co pomoże w późniejszym przygotowaniu wyceny.
Prawnik przygotuje dla Ciebie analizę prawną. On zadba o to, żeby technicznie Twoją firmę dało się sprzedać. Na pewno już na pierwszym spotkaniu porozmawiacie o formie prawnej Twojej działalności. Wiedz o tym, że jeżeli prowadzisz JDG (jednoosobową działalność gospodarczą) nie możesz jej de facto sprzedać. Firma prowadzona w formie JDG jest ściśle powiązana z Tobą i tak naprawdę musiałbyś sprzedawać z osobna każdy składnik majątku nowej osobie. Czyli każdą maszynę, biurko, samochód, itp. Nawet każdą umowę z kontrahentem musielibyście podpisać na nowo.
Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku prowadzenia, na przykład Spółki z o.o. (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością). Spółka z o.o. posiada swoją osobowość prawną, a to oznacza, że majątek spółki należy do spółki, a nie do Ciebie. Ty jedynie posiadasz udziały w spółce i możesz te udziały sprzedać. Sprzedając 100% udziałów w swojej Spółce z o.o., nowy właściciel już posiada Twoją firmę w całości. Firma staje się jego własnością. Nawet umowy, które kiedyś sam podpisałeś nie ma potrzeby podpisywać na nowo, ponieważ Ty podpisałeś je jako reprezentant spółki – można powiedzieć, że w imieniu spółki. Sprzedaż firmy jest dużo prostsza, jeśli prowadzisz ją w formie Spółki z o.o.
Dobry prawnik zadba też o to, aby w Twojej firmie były wszelkie dokumenty, których być może teraz brakuje, ponieważ na początku prowadzenia biznesu często się je zaniedbuje, np.: prawa autorskie do logotypu, nazwy czy domeny internetowej. Żeby móc je sprzedać, muszą być one własnością firmy.
Sprzedaż firmy – Umowa o zachowaniu poufności
Zanim jednak prawnik będzie sporządzał dla Ciebie umowę sprzedaży, zleć mu do napisania umowę o zachowaniu poufności. NDA – non-disclosure agreement jest to umowa o zachowaniu poufności powszechnie stosowana w biznesie. Polega ona na tym, że dzielisz się z drugą osobą poufnymi informacjami i te informacje muszą pozostać wyłącznie między wami.
Pamiętam, kiedy przed pierwszą rozmową z potencjalnym nabywcą Zielonego Malucha zastanawiałem się, czy dawać do podpisania taką umowę, czy nie. Nie wiedziałem jak zareaguje druga strona, ponieważ jest to pokazanie pewnego rodzaju braku zaufania do rozmówcy. Nawet poszedłem zapytać mojego ówczesnego wykładowcy (dyrektora sprzedaży dużej spółki notowanej na giełdzie), czy faktycznie takie umowy się podpisuje. On powiedział: “Oczywiście, że tak. Sam takie podpisuję przed ważnymi rozmowami handlowymi”.
Po krótkiej rozmowie doszedłem do wniosku, że faktycznie podpisanie NDA w przypadku rozmów o sprzedaży przedsiębiorstwa jest ważne. Tym ruchem pokazuję również drugiej stronie, że dbam o dobro spółki.
Sprzedaż firmy – Co powinna zawierać umowa NDA?
Umowa o zachowaniu poufności powinna zostać przygotowana indywidualnie pod Twoją sytuację. Każda umowa będzie się od siebie trochę różnić, natomiast do najczęściej występujących elementów należą:
- data i miejsce zawarcia umowy
- kim są strony umowy
- jaki jest przedmiot umowy
- czym dokładnie są informacje poufne
- jakie są zobowiązania stron
- jaki jest zakres obowiązywania umowy
- co grozi za naruszenie ochrony informacji poufnej
- jaki jest okres obowiązywania umowy
- postanowienia końcowe
- miejsce na podpisy
Jeśli chcesz zobaczyć jak wygląda jeden ze wzorów umowy o zachowaniu poufności jakie ja dotychczas podpisywałem, możesz kliknąć na blogu, żebyś mógł/mogła zobaczyć jak taka umowa wygląda, natomiast pamiętaj, że Twoja umowa powinna zostać napisana przez prawnika pod Twoje potrzeby i Twoją indywidualną sytuację.
Kiedy wybierzesz już prawnika i księgowego, z którymi zdecydujesz się współpracować, mów im wszystko bez tajemnic. Każdy jeden aspekt, każdą wątpliwość i wszystko o co poproszą. To ważne. Nawet jeśli jest jakiś trudny temat, oni muszą znać najszczerszą prawdę, żeby móc dobrze Ci doradzić.
Z kim jeszcze warto spotkać się przed sprzedażą firmy?
Prawnik i księgowy to osoby, z którymi na bieżąco będziesz konsultować wiele spraw. Są jednak jeszcze przynajmniej trzy grupy osób, z którymi warto porozmawiać, jeśli masz do nich dostęp:
- Osoba, która sprzedała swoją firmę – najlepiej jeśli był to biznes z tej samej branży, w której Ty działasz. Dowiedz się od niej na co musisz zwrócić uwagę, jakie były trudności, jaki przyjęli sposób wyceny przedsiębiorstwa, jak szukali inwestora, a może ktoś, kto ich kupił, teraz może zainwestować jeszcze w Twoją firmę (w końcu to ta sama branża). Poproś taką osobę o spotkanie. Zaproś na obiad i porozmawiajcie. Tak się budują relacje, a z nich nowe inicjatywy biznesowe. Jeśli nie znasz osoby z Twojej branży, która sprzedała podobną firmę do Twojej, ale znasz kogoś kto to zrobił w innej branży – jej wskazówki również mogą być dla Ciebie przydatne.
- Osoba, która kupiła czyjąś firmę – tu ewidentnie potrzebujesz firmy lub osoby z Twojej branży. Pewnie sobie pomyślisz: “No tak, ale jaki jest sens zaciągania porady u kogoś kto kupił czyjąś firmę w mojej branży? Przecież od razu mogę porozmawiać z nim, aby kupił moją firmę”. No właśnie jeszcze nie. Chodzi o to, żeby znaleźć firmę, która kupiła czyjąś firmę, ale prawdopodobnie nie będzie zainteresowana kupić Ciebie. Czyli np. ktoś z innego miasta, kto działa tylko na danym terytorium. Spotkaj się z osobą, która kupiła inną firmę na swoim terytorium i zapytaj jak przebiegał proces sprzedaży, kto pierwszy podjął rozmowę, jakie wydarzyły się kłopotliwe sytuacje, czego potrzebowała ta osoba do podjęcia decyzji o zakupie, spróbuj postawić się w butach inwestora i zrozumieć jego punkt widzenia. Zgodzę się, że takie spotkania trudniej jest zainicjować, natomiast da się! Sam zrobiłem tak dwa razy.
- Konsultant biznesowy – to osoba, która spojrzy na Twoją sytuację niejako z lotu ptaka. Nawet jeśli konsultant nie jest ściśle powiązany z Twoją branżą to dzięki doświadczeniu i obserwacji wielu sytuacji biznesowych może on być Twoim dobrym doradcą. Na rynku jest wiele firm konsultingowych i doradczych, a także pojedynczych konsultantów działających na własną rękę. Najczęściej takie osoby specjalizują się w wąskiej dziedzinie. To co mogę polecić, to zanim zdecydujesz się na współpracę z konsultantem – sprawdź jakie ma praktyczne doświadczenie. Do pomocy w sprzedaży firmy potrzebujesz praktyków, a nie teoretyków.
W moim przypadku miałem tę okazję, aby dużo wcześniej poznać ludzi z każdej z wymienionych trzech grup. Firmy z branży vendingowej poznałem na targach jakie organizuje Polskie Stowarzyszenie Vendingu. Dzięki temu, zanim rozpocząłem poszukiwania nabywcy swojej firmy, spotkałem się zarówno z człowiekiem, który sprzedał kiedyś swój duży biznes vendingowy, jak i z warszawską firmą, która już kiedyś kupiła inną małą warszawską firmę. Dodatkowo porozmawiałem z Krzysztofem Sarneckim, który jest konsultantem biznesowym i zawodowym negocjatorem. Z Krzyśkiem znamy się bardzo dobrze od kilku lat. Poznałem go na festiwalu BOSS w Krakowie, na którym był prelegentem i zaprosiłem go na obiad. Kiedy sprzedawałem firmę poprosiłem, aby spojrzał na moją sytuację z perspektywy konsultanta.
Informacje jakie uzyskałem od wszystkich osób były mi niezwykle pomocne w późniejszych rozmowach. Natomiast zanim jeszcze zaczniesz szukać chętnego na zakup Twojej firmy i zanim zaczniesz prowadzić jakiekolwiek rozmowy sprzedażowe, przygotuj sobie klarowne odpowiedzi na 6 niezwykle istotnych pytań.
Sprzedaż Firmy – 6 bardzo ważnych pytań
Jeśli nie chcesz podjąć pochopnych i nieprzemyślanych decyzji podczas rozmów z inwestorami, odpowiedz sobie na 6 poniższych pytań. Przyłóż się do tego. Proponuję nawet przygotować sobie odpowiedzi, zostawić je na dzień lub dwa i wróć do nich z powrotem jeszcze raz na świeżo.
Oto pytania:
- “Dlaczego sprzedaje Pan/Pani firmę?”
Tak, o tym już pisałem wcześniej. Jest to pytanie, które najprawdopodobniej zada Ci każda osoba, z którą będziesz rozmawiać o sprzedaży firmy. Niech to nie będzie dla Ciebie zaskoczeniem.
2. Kto jest moim idealnym klientem?
Chodzi tutaj o rodzaj firmy lub osoby, która mogłaby kupić całą Twoją firmę. Do kogo chcesz dotrzeć? Jednym z typów firm, które mogłyby kupić Twoją firmę jest Twoja konkurencja, natomiast zupełnie innym jest prywatny inwestor, który szuka nowego biznesu dla siebie, a jeszcze innym jest firma, która posiada np. dobra substytucyjne i przejęcie Twojej firmy może wpłynąć na wzrost ich biznesu. Zadaj sobie pytanie kto mógłby chcieć kupić Twoją firmę.
3. Dlaczego ktoś miałby kupić moją firmę
Postaw się w roli inwestora. Spójrz na swoją firmę w taki sposób jakbyś to Ty miał podjąć decyzję, czy ją kupić. Jakie płyną korzyści z posiadania takiego biznesu? Bądź świadomy plusów i minusów jakie są w tym biznesie i przygotuj odpowiedź na wszystkie argumenty lub negatywne kwestie, które mogą wzbudzić wątpliwość drugiej strony.
4. Czy moją firmę da się sprzedać?
Odpowiedz sobie na to pytanie zarówno w aspekcie technicznym jak i organizacyjnym. W kwestiach technicznych (np. posiadanie praw autorskich do logotypu lub własności domeny strony internetowej, itp.) pomoże Ci prawnik, z którym powinieneś spotkać się jeszcze przed rozmowami z potencjalnym inwestorem. Mówiąc o sprawach organizacyjnych, mam na myśli, czy Twój biznes jest tak poukładany, że może pracować bez Ciebie? Czy macie wprowadzone procedury, dzięki którym każdy wie co ma robić bez konsultacji z Tobą? Ewentualnie czy masz pomysł jak Twoje obowiązki przekazać ludziom w firmie i komu dokładnie, żeby firma funkcjonowała po Twoim odejściu?
5. Co jest dla mnie najważniejsze i co jest najważniejsze dla drugiej strony?
Zastanów się na czym komu zależy i jak osiągnąć win-win. Czy jeśli ktoś zaproponuje Ci, że kupi Twoją firmę, ale pod warunkiem, że zostaniesz w niej i będziesz ją dalej rozwijał jako pracownik to czy zgodzisz się na to? Czy najważniejsze jest dla Ciebie, aby uzyskać jak największą kwotę za sprzedaż firmy, czy może aby jak najszybciej ją sprzedać? Ile czasu dajesz sobie na szukanie inwestora? Poniżej jakiej kwoty na pewno nie zejdziesz? Na co na pewno nie możesz się zgodzić? Wypisz sobie wszystkie aspekty, na których Ci zależy i nadaj im priorytety.
6. Jaka jest moja BATNA?
BATNA – Best alternative to a negotiated agreemen – najlepsza alternatywa dla negocjowanego porozumienia. Jest to jeden z elementów przygotowania się do negocjacji. Odpowiedz sobie na pytanie co zrobisz, jeśli nie znajdziesz kupca na Twoją firmę w czasie jaki sobie wyznaczyłeś? Mimo wszystko musisz wziąć taką opcję pod uwagę, dlatego przygotuj plan B.
Sprzedaż firmy nie jest prostym zabiegiem. Odpowiedzenie sobie na te pytania to fundament przygotowania się do rozmów z potencjalnym nowym właścicielem. Jednocześnie kwestią niezwykle nurtującą jest sama wycena firmy.
Jak wycenić firmę? – 3 metody
Nie jest sztuką sprzedać firmę za bezcen. Ostatnio słyszałem o przypadku, w którym właściciel po 9 latach rozwoju swojej firmy, sprzedał ją za równowartość rocznego zysku. To bardzo mało. Pracować na pełnych obrotach przez 9 lat, żeby sprzedać spółkę za roczny zysk. Jednocześnie być może była to najlepsza z możliwych do podjęcia decyzji, ponieważ przedsiębiorca uwolnił swój czas i teraz może zająć się kolejnym, bardziej wartościowym biznesem.
Kwestia wyceny jest bardzo indywidualna. Nie ma jednego wzoru, który można zastosować do każdej firmy w każdej branży. Tak naprawdę Twoja firma jest wart tyle ile ktoś jest skłonny za nią zapłacić. Dla jednego inwestora może być ona warta X, a dla innego 1,2 X.
Podchodząc do tematu wyceny często mówi się o 3 popularnych metodach:
- majątkowa
- dochodowa
- porównawcza
Metoda majątkowa polega na tym, że od wartości sumy aktywów odejmujemy wszystkie zobowiązania. To obliczy dla Ciebie księgowy. Jest to chyba najprostsza metoda, natomiast takie wyliczenie wartości firmy nie jest do końca miarodajne. Metoda majątkowa nie uwzględnia wartości marki, know-how, podpisanych kontraktów z klientami, itp. Jest to wycena księgowa, a nie rynkowa.
Metoda dochodowa polega na oszacowaniu przyszłych dochodów przedsiębiorstwa. Jest to pracochłonne i trudne, natomiast moim zdaniem najbardziej przekonujące. Łatwiej ktoś kupi Twoją firmę, jeśli pokażesz mu jak on na tym zarobi i kiedy. Osoby, które mi doradzały mówiły, że najczęściej przyjmuje się, że wyceniając firmę do sprzedaży metodą dochodową mnożymy dochód z ostatniego roku razy 3, 4 lub 5. To oznacza, że szacujemy że nowemu właścicielowi inwestycja zwróci się między 3 a 5 lat. Jednocześnie każda gałąź biznesu rządzi się swoimi prawami i te liczby będą się różnić w zależności od branży i indywidualnych czynników wpływających na firmę. Są także firmy, które jeszcze nie zarabiają a już są sprzedawane za duże pieniądze, ponieważ np. posiadają patent do jakiejś technologii, w której inwestor widzi przyszłość.
Metoda porównawcza polega na porównaniu naszej firmy do wyceny podobnych firm. Być może ktoś w Twojej branży już kiedyś sprzedał firmę i informacja o wartości wyceny została publicznie podana. Do porównania najlepiej jest wybrać spółkę notowaną na giełdzie, ponieważ jej dane finansowe są jawne. Jeśli ktoś w ostatnim czasie kupił podobną firmę do Twojej za daną kwotę, to wartość Twojej firmy najprawdopodobniej będzie zbliżona do tej kwoty.
Nie da się jednoznacznie powiedzieć ile Twoja firma jest warta. To są tylko szacunki. Na pewno postaraj się dowiedzieć, czy w Twojej branży jest ktoś, kto kiedyś sprzedał podobną firmę i spotkaj się z tą osobą. To jest Twoja skarbnica wiedzy!
II – POSZUKIWANIE NABYWCY DLA SPÓŁKI
Dopiero teraz nadszedł czas na umawianie pierwszych spotkań sprzedażowych.
Jak widzisz, sam etap PRZYGOTOWANIA DO ROZMÓW powinien być bardzo starannie przepracowany. Daj sobie nawet kilka tygodni czasu na rzetelne przygotowanie – to zaowocuje, uwierz.
Jeśli odpowiedziałeś sobie na pytanie drugie z listy sześciu ważnych pytań, które wyżej opisałem, wiesz kim jest Twój idealny typ klienta. Korzystając z wyszukiwarki systemu EKRS sprawdź kto jest prezesem zarządu spółki, która mogłaby być zainteresowana zakupem. Następnie wypisz sobie możliwości, w jaki sposób możesz poznać prezesa. W każdej branży może to wyglądać nieco inaczej, natomiast być może bierze on udział w ważnych wydarzeniach, targach czy bankietach branżowych, być może znajdziesz go bezpośrednio na LinkedIn, być może będzie potrzeba przebić się do niego przez sekretarkę, a jeśli to nie pomoże to wysłać list pocztą tradycyjną, żeby zwrócić na siebie uwagę. W takiej wiadomości możesz na przykład napisać, że chcesz się spotkać w sprawie powiększenia ich biznesu o X zł w najbliższych miesiącach (w miejscu X podając wielkość rocznych przychodów Twojej firmy). Twoim celem jest umówienie spotkania z prezesem. Nie rozmawiaj o szczegółach mailowo lub telefonicznie, koniecznie umów się na spotkanie, na którym najpierw podpiszecie umowę o zachowaniu poufności (NDA).
Przygotuj sobie listę potencjalnych inwestorów i miejsca gdzie możesz ich spotkać. Nawet jeśli szukasz inwestora indywidualnego, znajdź wydarzenia dla inwestorów i idź na nie, żeby poznać takich ludzi. Zapytaj również prawnika i księgowego, z którymi będziesz pracować nad kwestiami technicznymi, czy oni znają kogoś, kogo mogą Ci polecić w związku z zakupem Twojej firmy.
Jak rozmawiać z inwestorem?
Przedstaw wizję przyszłości, a nie tylko stan obecny. Przygotuj dokładną symulację jak będzie wyglądać ten biznes po przeskalowaniu oraz jakie widzisz możliwości i plan działania aby go rozwijać. Pokaż korzyści.
Pamiętaj też, że na 99% usłyszysz pytanie: “Dlaczego Pan/Pani chce sprzedać firmę”. Bądź na to gotowy.
Dodatkowo daj się poznać i polubić. Zaproś potencjalnego nowego właściciela na obiad. Porozmawiajcie o sprawach poza biznesowych. Dowiedz się czym się interesuje, jakie ma pasje, gdzie lubi podróżować, opowiedz też o sobie. Zaproś go do firmy, niech zobaczy jak to wewnątrz wygląda. To buduje zaufanie.
Na razie nie mów pracownikom ani kontrahentom, że planujesz sprzedaż biznesu – lepiej nie wzbudzać w nich poczucia niepewnej przyszłości. I tak chroni Cię umowa poufności (NDA), więc możesz pokazać potencjalnemu inwestorowi Twój biznes w życiu codziennym. Niech namacalnie go zobaczy, a nie tylko tabelki w Excelu.
Mam zwyczaj zapisywać w specjalnym notatniku mądre słowa, które usłyszę lub przeczytam. Jedno z nich brzmi: Jeżeli wciąż nie powiedzą “TAK”, uczyń wszystko, aby im trudno było powiedzieć “NIE”. W taki sposób też myślałem chcąc sprzedać firmę.
III – SPRZEDAŻ BIZNESU I OKRES POSPRZEDAŻOWY
Kiedy wybrzmi klarowne “TAK” zarówno ze strony inwestora jak i Twojej, zleć prawnikowi napisanie umowy sprzedaży udziałów (jeśli prowadzisz firmę w formie spółki z o.o.). Zadbaj o to, żeby napisanie umowy było po Twojej stronie, a nie po stronie nowego właściciela firmy. Zaproponuj, że Ty to zrobisz. Łatwiej będzie Ci negocjować punkty umowy, które Ty zaproponujesz. Jednocześnie nowy właściciel na pewno skonsultuje umowę ze swoim prawnikiem, dlatego spodziewaj się z ich strony ewentualnej chęci modyfikacji niektórych punktów umowy.
Sporządzanie umowy to czas, kiedy ponoć najczęściej dochodzi do trudnych decyzji i ewentualnych konfliktów. Mówi się, że “diabeł tkwi w szczegółach”. Faktycznie u mnie ten okres również mocno się przedłużał. Jednocześnie obie strony były chętne zrealizować tę transakcję. Wychodziliśmy z założenia, że prawnicy niech się zajmują sprawami technicznymi, a my zajmijmy się pracą nad możliwym rozwojem firmy.
Co powinno znaleźć się w umowie sprzedaży udziałów?
Przede wszystkim powinieneś zadbać o dwie kwestie:
1) abyś został wykreślony z zarządu spółki w KRS (Krajowy Rejestr Sądowy)
2) abyś otrzymał wynagrodzenie, które zostało między wami ustalone
Podobnie jak w przypadku umowy o zachowaniu poufności (NDA), każda umowa sprzedaży udziałów będzie inaczej skonstruowana – indywidualnie pod konkretny przypadek. Powinien sporządzić ją dla Ciebie prawnik. Z Twojej strony na pewno znajdą się w niej wszelkie kwestie potwierdzające, że jesteś właścicielem udziałów, a oświadczenia kupującego powinny jasno wskazywać, iż dokładnie sprawdził on stan spółki i nabywa w niej udziały biorąc na siebie ryzyko gospodarcze. W takiej umowie pojawi się także kwota za jaką sprzedawane są udziały, termin do kiedy powinna zostać ona opłacona i na jaki numer rachunku bankowego. Najprawdopodobniej będzie również uwzględniona kwestia zakazu konkurencji oraz Twojej kilkumiesięcznej pracy w firmie po sprzedaży udziałów, abyś przekazał wszelkie obowiązki i know-how.
Podsumowanie
Do sprzedaży firmy podejdź w sposób bardzo zdecydowany i przemyślany. 3 najważniejsze etapy to:
I – PRZYGOTOWANIE DO ROZMÓW Z INWESTOREM
II – POSZUKIWANIE NABYWCY DLA SPÓŁKI
III – SPRZEDAŻ I OKRES POSPRZEDAŻOWY
Jednocześnie najważniejsze jest PRZYGOTOWANIE. Później to jedynie konsekwentna realizacja opracowanego planu działania.
Powodzenia!
Wiele osób pisze do nas z pytaniem od czego zacząć, jaką firmę otworzyć i skąd wziąć pomysł.
Ponieważ my nigdy nie mieliśmy z tym problemu (mamy aż za dużo pomysłów i wszystkich nie zrealizujemy), postanowiliśmy stworzyć wielki spis zawierający 97 POMYSŁÓW NA BIZNES.
Są to pomysły, które spokojnie nadają się na pierwszą firmę i w większości nie wymagają dużych nakładów inwestycyjnych. Niektóre z nich sami mieliśmy przyjemność realizować, a część wisiała na naszych listach i czekała na realizację w przyszłości.
Być może Ty z któregoś skorzystasz?
Odbierz BEZPŁATNIE ebook 97 Pomysłów na Biznes klikając TUTAJ.
PS: Skutkiem ubocznym tej lektury będzie pobudzenie Twojego myślenia.
Te artykuły mogą Cię zainteresować:
Bardzo dobry materiał. Myślę, że wiele osób może znaleźć dużo interesujących informacji 🙂